a) ocieplenie obecne
- zmniejszenie aktywności słonecznej (zmniejszona liczba plam słonecznych, zmniejszony wiatr słoneczny)
- zmiana orbitalna Ziemi (przybliżenie do Słońca zimą na półkuli północnej, a na półkuli południowej oddalenie; oddalenie od Słońca latem na półkuli północnej, a na półkuli południowej przybliżenie)
- napływ wód ciepłego prądu Zatokowego i Północnoatlantyckiego wraz z cyrkulacją termohalinową (CTH), w tym z południkową atlantycką cyrkulacją wymienną (AMOC) – (naturalne spowalnianie downwellingu koło Grenlandii na południe i na północ od Islandii)
Antropogeniczny wpływ
a) ocieplenie i jego przyczyny
- emisje gazów cieplarnianych do atmosfery i do oceanu, spowodowanych przez:
industrializację, motoryzację, urbanizację, demografię,
b) ocieplenie i jego skutki
- topnienie lodu morskiego i na lądach w górach oraz na lądolodach (Antarktyda, Grenlandia)
- topnienie wieloletniej zmarzliny w tundrze Syberii, Alaski, Tybetu i Kanady (emisje metanu, dwutlenku węgla)
- wzrost poziomu wszechoceanu
- obecność anomalii klimatycznych (np. cykle ENSO, NAO, PDO)
- zwiększenie częstotliwości zjawisk atmosferycznych (huragany, trąby powietrzne, pożary, susze)
- zwiększenie częstotliwości zjawisk hydrosferycznych /wodnych/ (powodzie, sztormy, tsunami, pływy, gigantyczne fale)
Ingerencja człowieka w ekosystemy Ziemi
Przyczyna:
- Intensyfikacja emisji przemysłowych.
- wzrost zanieczyszczeń, zwłaszcza w krajach takich jak Indie, Chiny, USA, Brazylia (dwutlenek węgla, metan, dwutlenek siarki, metale ciężkie, freony i halony [tutaj już mniej niż 30-40 lat temu])
Skutki:
- zapadalność na choroby dróg oddechowych, nowotworowych
Przyczyna:
- Wyręby lasów (deforestacje).
- wpływ na zmniejszanie się procesów fotosyntezy (absorpcji CO2) przeprowadzanej przez roślny i fitoplankton, emisje gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla)
Przyczyna:
- Osuszanie obszarów bagiennych, źródliskowych i wodnych.
Skutki:
- degradacja gleb i emisje gazów cieplarnianych do atmosfery (dwutlenek węgla, metan)
Przyczyna:
- Intensyfikacja upraw rolnych.
Skutki:
- wyjałowienie gleb i emisję gazów cieplarnianych do atmosfery (dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu)
Przyczyna:
- Eksploracja złóż zasobów naturalnych
Skutki:
- dewastacja pokrywy roślinnej
- emisje zanieczyszczeń przemysłowych
- emisje gazów cieplarnianych (metan, dwutlenek węgla)
Przyczyna:
- Urbanizacja.
Skutki:
- intensyfikacja zabudowy mieszkalnej powodująca uszczuplanie szaty roślinnej (siedlisk naturalnych i półnaturalnych oraz emisje gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla)
- spalanie paliw kopalnych powodujące emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń przemysłowych (dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, metale ciężkie, PCB, benzopiren, smog)
Przyczyna:
- Motoryzacja i masowa komunikacja.
Skutki:
- emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń (smog, tlenki azotu, metan, dwutlenek węgla, metale ciężkie)
Przyczyna:
- Budowa sieci autostrad, dróg szybkiego ruchu i magistrali kolejowych
Skutki:
- ingerencja w środowisko naturalne, zanieczyszczenia i emisje gazów cieplarnianych (dwutlenek węgla)
Skutki:
- Wymieranie raf koralowych i gatunków morskich.
Przyczyny:
- zakwaszenie oceanów wywołane przez nadmierną absorpcję CO2
- przeławianie ryb i innych zwierząt
- zakłócanie oceanów przez powodowanie nadmiernego hałasu, wibracji
Skutki:
- zanikanie habitatów populacji wielorybów, delfinów, rekinów i wielu ryb oraz morskich bezkręgowców jak mięczaki, skorupiaki
Skutek:
- Wymieranie gatunków lądowych.
Przyczyny:
- deforestacje
- zanieczyszczanie powietrza, wód i gleb
Skutki:
- zanikanie habitatów dla wielu populacji drapieżników , np. wilków, niedźwiedzi, wielkich kotów, nosorożców, słoni, naczelnych (człekokształtnych małp)
OGÓŁEM: Rozrywanie złożonych sieci troficznych i łańcuchów pokarmowych co też ma dość duży wpływ na system klimatyczny, czyli na czułość klimatu wywołaną zwiększoną ilością gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi.