Fale upałów występują nie tylko w oceanach i morzach będących słonymi zbiornikami wodnymi, ale i też w słodkowodnych jak jeziora.
Jeziorne fale upałów są definiowane podobnie jak morskie fale upałów – jako okres co najmniej pięciu dni z ekstremalnie ciepłymi temperaturami wód powierzchniowych.
Naukowcy pod kierownictwem Richarda Iestyna Woolwaya z Centrum Studiów Wodnych i Środowiskowych w Dundalk Institute of Technology, w Irlandii, dokonali ciekawej analizy wpływu fal upałów w jeziorach. Mianowicie przedstawili interesującą pracę w której jest mowa o tym, że ekosystemy jeziorne i gatunki w nich żyjące są w bardzo znaczący sposób narażone na wpływ jeziornych fal upałów (LHW – Lacustrine Heat Wave), które mogą pod koniec wieku podnieść średnią temperaturę w jeziorach, tylko przy samym scenariuszu emisji gazów cieplarnianych RCP2.6, do 4,0 ± 0. 2 stopni Celsjusza, a czas trwania fal upałów może wydłużyć się do 27,0 ± 7,6 dnia 11.
Już przy najgorszym scenariuszu emisji, dobrze nam znanemu RCP8.5 („biznes jak zwykle”), do końca XXI wieku, średnia intensywność fal upałów w jeziorach, czyli średnia temperatura w jeziorach, w odniesieniu do okresu historycznego 1970-1999, wzrośnie z 3,7 ± 0,1 do 5,4 ± 0,8 stopnia Celsjusza, natomiast średni czas trwania tychże fal upałów, drastycznie wzrośnie z 7,7 ± 0,4 do 95,5 ± 35,3 dni.
Nowe badanie określa wpływ zmiany klimatu na intensywność, częstotliwość i czas trwania fal upałów w 702 jeziorach na całym świecie. Wykorzystuje obserwacje satelitarne i symulacje z modelu jeziora słodkowodnego, oparte na czterech modelach klimatycznych, do symulacji codziennych temperatur powierzchniowych w XX i XXI wieku.
—
Rys. Jeziora doświadczają ciągłej fali upałów. Odsetek badanych jezior, w których przewiduje się, że w XXI wieku wystąpią trwałe fale upałów. Źródło: Woolway i in., (2021)
—
Zdaniem naukowców, jeziorne fale upałów mogą w coraz cieplejszej przyszłości rozciągać się na wiele pór roku. Niektóre jeziora mogą mieć trwały, czyli permanentny ich stan zwłaszcza w krajach tropikalnych i subtropikalnych, które już są dziś doświadczane między innymi lądowymi falami upałów oraz długotrwałymi suszami.
Według obliczeń naukowców, przed 2000 rokiem żadne z badanych jezior nie osiągnęło stanu trwałej fali upałów. Ale w symulacjach modeli jeziora, już pod koniec XXI wieku nawet scenariusz najniższej emisji RCP2.6, poskutkuje trwałymi falami upałów w niektórych badanych jeziorach. A w scenariuszu z najwyższą emisją RCP8.5, 81 z 702 badanych jezior osiągnie stan trwałej fali upałów do 2099 roku.
Warta odnotowania jest uwaga, że fala upałów w jeziorach będzie najintensywniejsza na ich powierzchni, ale już będzie mniej intensywna w głębszych jeziorach, do głębokości 60 metrów. Natomiast w płytszych jeziorach będzie miała znaczący wpływ aż do ich dna. A dzieje się tak, ponieważ głębsze jeziora mają większą objętość wody, w której wolno rozprowadzane jest ciepło.
Richard l. Woolway dla Carbon Brief powiedział 12:
Nazywamy to bezwładnością termiczną: tak jak ciężki pociąg potrzebuje więcej czasu na przyspieszanie i zwalnianie niż lżejszy pojazd, taki jak samochód, tak głębokie jeziora nagrzewają się i ochładzają wolniej niż płytkie jeziora. To sprawia, że fale upałów są mniej intensywne, ale trwają dłużej.
Następnie irlandzki naukowiec w rozmowie z serwisem Carbon Brief dodał kluczową kwestię dotyczącą wpływu jeziornych fal upałów na zdrowie ludzi i zwierząt:
Fale upałów w jeziorach mogą zmniejszyć liczbę poszczególnych gatunków żyjących w jeziorach – „w niektórych przypadkach krytycznie.
Termiczne fale upałów już wystawiły organizmy wodne na nowe, a w niektórych przypadkach śmiertelne warunki, prowadząc do zwiększonego ryzyka masowych przypadków śmiertelności, takich jak wymieranie ryb.
Co więcej, fale upałów w jeziorze mogą zwiększyć zakwity glonów, takich jak sinice wytwarzające toksyny, które mogą stworzyć poważne zagrożenie dla zdrowia bydła, zwierząt domowych i ludzi, a także wpłynąć na dostarczanie bezpiecznej wody do picia i nawadnianie.
Dr Eleanor Jennings , współautorka badania z Dundalk Institute of Technology w Irlandii, dodała w serwisie Carbon Brief, że wiedza na temat jeziornych fal upałów musi trafić do decydentów i powinna być przełożona w skuteczne działania mitygacyjne i adaptacyjne:
Świadomość, że mogą wystąpić bardzo dramatyczne i ekstremalne zmiany, nie wystarczy. Ta wiedza musi przełożyć się na działania jednostek i rządów, jeśli chcemy uniknąć nawet najbardziej ekstremalnych konsekwencji dla jezior i żyjących tam gatunków.
Naukowcy podkreślają istotną rzecz, która może być już nie do odwrócenia. Mianowicie, że jeziorne fale upałów mogą drastycznie zmienić skład gatunkowy, popychając większość gatunków wodnych i ekosystemy przez nie zamieszkane, do granic ich odporności, czyli tolerancji ekologicznej. A to z kolei może zagrozić całej bioróżnorodności jezior oraz kluczowym korzyściom ekologicznym i ekonomicznym, jakie jeziora zapewniają społeczeństwu.
—
Referencje:
1. Woolway R. L. et al., 2021 ; Lake heatwaves under climate change ; Nature ; https://www.nature.com/articles/s41586-020-03119-1
2. Tandon A., 2021 ; Lake heatwaves will be ‘hotter and longer’ by the end of the century ; Carbon Brief ; https://www.carbonbrief.org/lake-heatwaves-will-be-hotter-and-longer-by-the-end-of-the-century